Tarihçe
Tarihçe

Torbalı ; Tarihin bilinen devirlerinden beri çeşitli uygarlıkların merkezi içerisinde kalmış olup; ismini antik çağın ünlü şehirlerinden biri olan “Metropolis” bir diğer adıyla Triyanna yada Tripolis’den aldığı rivayet edilmektedir. (Bu günkü yerleşim yerinin yaklaşık 5 km güneyinde)

Bugünkü Torbalı Küçükmenderes havzasında verimli topraklar üzerinde kurulmuş olup ; Ephessos (Selçuk), Smyrna (İzmir), Kolophon (Değirmendere), Nation (Ahmetbeyli) ve Nif (Kemalpaşa) antik kentleri arasında kalan bölgede MÖ. 3000 yıllarında ilk yerleşim gerçekleşmiştir. Metropolis kentiyle birlikte M.Ö. 2500 yılında Hititler zamanında yörenin geliştiği, MÖ. VII. YY da Lydia zamanında en parlak çağını yaşadığı anlaşılmıştır. Sırasıyla Neolitik, Kalkolotik,Tunç Çağları ile Frigya, Lydia, Pers, Roma ve Bizans dönemlerini, 1071-1317 tarihlerinde Selçuklular ve Aydınoğulları, daha sonraları Osmanlı dönemini yaşamıştır. Torbalının Türk egemenliğinde bir yönetim birimi statüsü kazanması 1390 yılında Yıldırım Bayezit’in şehzadesi Ertuğrul Beyi vali olarak Aydın’a atanmasıyla başlamış, o dönemde Torbalı İzmir Sancağına bağlı bir birim olarak kayıtlara geçmiştir.

Osmanlı döneminde Osmanlı Sultanı Çelebi Mehmet’in 1414 yılında İzmir’i alması ile birlikte 1425 yılından sonra İzmir ve civarı tümüyle Osmanlı yönetimi altına girmiştir.

Birinci Dünya Savaşını müteakiben 15 Mayıs 1919 -7 Eylül 1922 yılları arasında 40 aya yakın bir süre işgal altında kalmıştır.

Kurtuluş Savaşının kazanılması ve Cumhuriyetin ilanı ile birlikte 20 Nisan 1924 tarihli 491 Sayılı Teşkilatı Esasiye Kanunu uyarınca sancaklar kaldırılmış, yerine vilayetler ihdas edilmiş, bunun sonucu Aydın Vilayeti parçalanmış, İzmir Sancağı da İzmir Vilayeti olarak kurulmuştur. Torbalı da İzmir’e bağlı bir nahiye olmuştur.

26 Haziran 1926 tarih ve 387 Sayılı Teşkilatı Mülkiye Kanunu ile Torbalı ilçe haline getirilmiş, 1927 yılında ise belediyelik olmuştur.

Metropolis Antik Kenti

İzmir ili, Torbalı ilçesine 12.km uzaklıktaki Yeniköy ile Özbey köyleri arasında bir tepe üzerine kurulmuşolan Metropolis, “Ana Tanrıça Kenti” anlamına gelmektedir. Metropolis İonia bölgesinin antik bir kentidir. Oldukça verimli Kaystros (Küçük Menderes) Ovası’na hâkim konumda yer alan kent, Smyrna ile Ephesos arasındaki antik yol üzerinde kurulmuştur. Strabon, Ege Bölgesi’ndeki ünlü şarap merkezleri arasında Metropolis’i de saymış ve Smyrna-Ephesos yolu üzerinde, Ephesos’tan 120 stadio uzaklıkta olduğunu belirtmiştir.

1989 yılından beri yürütülen çalışmalarda en erken yerleşim akropolde bulunmuştur; Erken Tunç Çağı ve M.Ö.2. bine ait malzemeler ve Hitit Dönemi’ne ait bir mühür ele geçmiştir; yine akropolde M.Ö.725 yıllarından sonra Helen Dönemi’ne ait yerleşim kurulmuştur. Arkaik Dönem’e ait mimari ve seramik buluntuların ele geçmesine rağmen, Klasik Dönem’e ait hiçbir buluntu ele geçmemiştir. Kent asıl gelişimi M.Ö. 3. YY’da Helenistik Dönem’de yaşamıştır; aynı zamanda yoğun bir şehirleşmenin gözlendiği bu dönemde stoa, tiyatro ve bouleuterion gibi anıtsal kamu binaları inşa edilmiştir. M.Ö. 133 yılında diğer kentler gibi Roma hâkimiyetini kabul eden kent, önemini koruyarak hamam, gymnasium gibi kamu yapılarının dışında Roma İmparatorluk geleneğinde zengin evleri de yapmışlardır. Bizans Dönemi’nde bir piskoposluk merkezi olan kent, yine bu dönemde savaşlar ve ekonomik sebeplerden dolayı küçülmeye başlamış; savunma amaçlı bir Bizans Kalesi, M.S.13. YY’da Laskarisler Dönemi’nde, Helenistik stoa ve bouleuterion yapılarına zarar verecek şekilde inşa edilmiştir.

hemşehrim WhatsApp
İletişim Hattı